انواع پمپ بنزین سوخت چیست؟

تصور کنید در حال رانندگی هستید و ناگهان خودرو خاموش می‌شود. با خودتان فکر می‌کنید باتری تازه عوض شده و باک بنزین را هم همین نیم ساعت پیش پر کرده‌اید. پس علت چه می‌تواند باشد؟ یکی از دلایلی که ممکن است باعث متوقف شدن خودرو شود، نرسیدن سوخت به موتور به خاطر خراب بودن پمپ بنزین است.

پمپ بنزین یک جزء حیاتی در سیستم سوخت خودرو است که وظیفه پمپاژ بنزین از مخزن سوخت به موتور را بر عهده دارد. درک این که انواع پمپ بنزین سوخت چیست و چه نوعی برای خودروی شما مناسب است، لازم است. با ما در این مقاله از آلفارومئو ایران همراه باشید تا شما را با این قطعه و انواع آن بیشتر آشنا کنیم.

پمپ بنزین چیست و چگونه کار می ‌کند؟

پمپ بنزین قطعه‌ای در خودرو است که بنزین را از مخزن سوخت به موتور منتقل می‌کند. این قطعه معمولا در موتورهای احتراق داخلی به چشم می‌خورد. وظیفه آن هم این است که بنزین را از باک به کاسه سوخت یعنی جایی که کاربراتور بنزین را با هوا مخلوط و آن را با فشار به محفظه احتراق موتور منتقل می‌کند، برساند.

در واقع هنگامی که موتور میل لنگ را به سمت پایین فشار می‌دهد، خلاء در مجموعه سیلندر ایجاد می‌شود. این خلاء سوخت را از طریق خط از پمپ می‌کشد، سپس سوخت تحت فشار قرار می‌گیرد و برای تزریق به سیلندرها به انژکتورها ارسال می‌شود.
با این اوصاف پمپ بنزین خودروی شما باید به اندازه کافی قوی باشد تا بر مقاومت خط سوخت و نیروی حرکاتی که خودرو هنگام رانندگی با آن مواجه می‌شود، غلبه کند.

اجزای پمپ بنزین

پمپ بنزین هم مثل هر قطعه دیگری، اجزای مختلفی دارد که عبارتند از:

محفظه

محفظه پمپ بنزین پوسته بیرونی است که تمام اجزای داخلی را در برمی‌گیرد. معمولاً هم از مواد فلزی یا پلاستیکی بادوام ساخته می‌شود تا در برابر سختی‌های عملکرد مداوم و ماهیت خورنده سوخت، مقاومت کند.

مکانیسم پمپاژ

مکانیسم پمپاژ، قلب پمپ بنزین است که وظیفه ایجاد فشار لازم برای انتقال سوخت از طریق سیستم را برعهده دارد. پمپ‌های سوخت مکانیکی از مکانیزم دیافراگم و اهرمی استفاده می‌کنند، در حالی که پمپ‌های سوخت الکتریکی از طرح‌های مختلفی مثل پمپ‌های غلتکی، توربین یا ژروتور استفاده می‌کنند. در ادامه شما را بیشتر با انواع پمپ بنزین آشنا خواهیم کرد.

موتور الکتریکی (در پمپ‌های سوخت الکتریکی)

موتور الکتریکی در پمپ سوخت الکتریکی، مکانیزم پمپاژ را تامین می‌کند. این قطعه معمولاً یک موتور DC جمع و جور و بدون برس است که برای داشتن عملکردی کارآمد و قابل اعتماد، این‌طور طراحی شده است.

رگلاتور فشار

رگلاتور یا تنظیم‌کننده فشار در برخی از انواع پمپ بنزین، برای برقراری فشار سوخت ثابت در سراسر سیستم سوخت استفاده می‌شود. می‌توان آن را در پمپ بنزین تعبیه کرد یا به طور جداگانه در سیستم سوخت قرار داد.

فیلتر سوخت یا صافی

یک فیلتر سوخت یا صافی اغلب در پمپ بنزین تعبیه می‌شود تا آلاینده‌ها را قبل از ورود سوخت به موتور، تصفیه کند. این قطعه به محافظت از اجزای موتور و سیستم سوخت در برابر آسیب و همینطور عملکرد بهینه سیستم احتراق، کمک می‌کند.

یکی دیگر از قطعاتی که نقش مهمی در پمپ ایفا می‌کند، سوپاپ است. اما اینکه چند تا از آن در یک پمپ به کار رفته است را با هم بررسی خواهیم کرد.

پمپ بنزین دارای چند سوپاپ است

در جواب به این سوال که یک پمپ چند سوپاپ دارد باید گفت که تعداد این قطعه در پمپ‌های مختلف متفاوت است. مثلا در پمپ مکانیکی یک سوپاپ ورودی و یک خروجی وجود دارد. یا در پمپ الکتریکی یک سوپاپ یک‌طرفه به کار رفته است که جلوی برگشت بنزین را می‌گیرد.

به طور کلی سوپاپ یکی از آن دسته قطعاتی است که به دلیل چرب و ناخالص بودن بنزین‌های موجود، دچار گرفتگی می‌شود. و معمولا اگر میزان این گرفتگی زیاد باشد، بهتر است تعویض شود. شرکت ویرا موتور یکی از تامین‌کنندگان قطعات خودروهای آلفارومئو است که می‌تواند در این زمینه کمکتان کند. شما می‌توانید خرید لوازم یدکی آلفارومئو را هم از این مجموعه انجام دهید زیرا علاوه بر قطعات ریز مثل سوپاپ‌ها، تمام لوازم یدکی خودرو را برای مشتریان فراهم می‌کند.

انواع پمپ بنزین در خودرو

به طور کلی سه نوع پمپ وجود دارد که دو نوع الکتریکی و مکانیکی آن بیشتر برای خودروهای بنزینی کاربرد دارند. به هر حال ما هر 3 نوع را معرفی خواهیم کرد تا با همه آن‌ها آشنا شوید.

پمپ‌های سوخت الکتریکی

این نوع پمپ‌ها به طور کلی در سیستم تزریق سوخ  که بخش مهمی از وسایل نقلیه موتوری مدرن هستند، استفاده می‌شوند. وظیفه این قطعه این است که فشار بالایی را برای رساندن سوخت از پمپ به وجود بیاورد. این فشار بالا باعث اشتعال سوخت در داخل خود پمپ و منجر به انفجار می‌شود. بنابراین، برای حفظ ایمنی، پمپ سوخت الکتریکی باید دور از موتور نگه داشته و به طور خاص، در داخل مخزن سوخت نگهداری شود.

جریان موردنیاز برای راه‌اندازی پمپ بنزین توسط باتری خودرو تامین می‌شود. یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) هم در آنجا وجود دارد که فشار خروجی و حجم سوخت را به درستی کنترل و علاوه بر این، سوخت ورودی از مخزن را هم اندازه‌گیری می‌کند. ECU به خودرو کمک می‌کند تا در مصرف سوخت صرفه‌جویی کند.

پمپ‌های بنزین برقی که معمولاً در خودروها استفاده می‌شوند، چند نوع هستند:

• پمپ داخل باکی: اکثر خودروهای مدرن از پمپ‌های داخل باکی استفاده می‌کنند. از آنجایی که این پمپ در داخل مخزن سوخت قرار دارد، بهتر در برابر ضربه و دمای شدید محافظت می‌شود.
• پمپ خطی: این نوع پمپ بین مخزن سوخت و موتور قرار دارد و از آنجایی که در مخزن سوخت نیست، تعویض آن راحت‌تر از پمپ داخل باکی است.
• پمپ پره روتاری: پمپ پره‌ روتاری مثل پمپ مکانیکی کار می‌کند زیرا از جابه‌جایی مثبت برای انتقال سوخت استفاده می‌کند. پره چرخشی به صورت خارج از مرکز در داخل این پمپ نصب می‌شود، بنابراین هنگامی که پره می‌چرخد، سوخت از پمپ خارج می‌شود.
• پمپ گروتور: پمپ گروتور هم از اصل جابه‌جایی مثبت استفاده می‌کند اما اجزای مختلفی دارد. از دو چرخ دنده به هم پیوسته تشکیل شده است که یکی چرخ دنده محرک داخلی و دیگری چرخ دنده بیرونی است. همانطور که چرخ‌دنده‌ها می‌چرخند، جابه‌جایی مثبتی ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود سوخت به سمت بیرون هل داده شود.

مزایا و معایب پمپ‌های سوخت برقی

این پمپ‌های چند مزیت دارند که باعث می‌شود جز دو دسته اصلی پمپ‌های بنزین موجود در بازار باشند:

• راندمان بالا: پمپ‌های سوخت برقی به دلیل راندمان بالای خود در پمپاژ سوخت که به بهبود عملکرد موتور کمک می‌کند، شناخته شده‌اند.
• تعمیر و نگهداری آسان: پمپ‌های سوخت برقی مثل پمپ‌های سوخت مکانیکی نیازی به تعمیر و نگهداری معمول دائم ندارند که همین باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری می‌شود.
• اندازه کوچک: پمپ‌های سوخت برقی در اندازه کوچکی عرضه می‌شوند که این ویژگی نصب آن‌ها را در هر نقطه از خودرو آسان می‌کند و همچنین باعث صرفه‌جویی در فضای موتور خودرو می‌شود.
• سر و صدای کم: از آنجایی که پمپ‌های سوخت برقی هیچ صدایی از خود تولید نمی‌کنند، راحتی و آرامش شما در حین رانندگی را مختل نمی‌کنند.

با این حال، اشکالاتی هم وجود دارد که باید قبل از استفاده از پمپ‌های سوخت برقی در نظر گرفته شود، مثلا:

• احتمال خرابی الکتریکی: پمپ‌های سوخت الکتریکی می‌توانند دچار نقص الکتریکی شوند که منجر به ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شود.
• مصرف بالای باتری: پمپ‌های سوخت برقی برای کارکرد به برق باتری خودرو نیاز دارند که منجر به مصرف باتری بیشتر می‌شود.

پمپ سوخت مکانیکی

پمپ بنزین مکانیکی معمولاً در خودروهای قدیمی و کلاسیک به کار برده می‌شود. این پمپ‌ها به کمک حرکت مکانیکی موتور توسط تسمه یا میل لنگ کار می‌کنند تا نیروی لازم برای پمپاژ سوخت به موتور را تولید کنند.

پمپ سوخت مکانیکی از دو نوع پمپ تشکیل شده است؛ پمپ سوخت دیافراگمی و پمپ سوخت پیستونی.

پمپ سوخت دیافراگمی

پمپ سوخت نوع دیافراگمی اساساً یک پمپ جابه‌جایی مثبت است که سوخت را با انبساط و فشرده شدن دیافراگم مکش می‌کند. شیرهای ورودی و خروجی که شیرهای یک‌طرفه هستند، بدنه پمپ را تشکیل می‌دهند. فشار داخل پمپ با فشرده شدن دیافراگم به زیر فشار اتمسفر می‌رسد و بنزین از طریق شیر ورودی مکیده می‌شود. هنگامی که دیافراگم منبسط شد، سوخت داخل پمپ از طریق شیر خروجی به بیرون رانده می‌شود. اهرمی که توسط حرکت بادامک خارج از مرکز فعال می‌شود، حرکت انبساط و انقباض دیافراگم را کنترل می‌کند. این بادامک به کمک دنده مناسب، به میل لنگ موتور متصل می‌شود.

پمپ سوخت با پیستون

پمپ سوخت نوع پیستونی هم یک پمپ جابه‌جایی مثبت است که از عمل رفت و برگشتی پیستون برای مکیدن و توزیع سوخت استفاده می‌کند. پیستون درون یک سیلندر قرار دارد که یک طرف پیستون از طریق یک میله فشار به میل بادامک متصل می‌شود. سوپاپ‌ها هم به انتهای سیلندر متصل می‌شوند. با عقب رفتن پیستون سوخت به داخل سیلندر کشیده و با حرکت پیستون به سمت جلو سوخت از سیلندر خارج می‌شود.

با اینکه فشار بنزین تامین‌شده توسط پمپ‌های مکانیکی ثابت است؛ اما به دلیل زیاد بودن اجزای متحرک، نیاز به تعمیر و نگهداری نیازدارد. البته پمپ‌های پیستونی دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند زیرا سیستم سوخت در خودروها از کاربراتور به سیستم‌های تزریق سوخت تغییر پیدا کرده‌اند.

مزایا و معایب پمپ مکانیکی

پمپ‌های مکانیکی چند مزیت دارند که عبارتند از:

• سادگی: فقط از دو قطعه چرخان و ثابت تشکیل شده است که باعث می‌شود کمتر خرابی شوند.
• راندمان بالا: پمپ‌های سوخت مکانیکی راندمان بالایی در پمپاژ سوخت دارند که به بهبود عملکرد موتور کمک می‌کند.
• طول عمر طولانی: پمپ‌های سوخت مکانیکی دوام و استحکام خوبی دارند که باعث می‌شود برای مدت طولانی دوام نیاز به تعویض پیدا نکنند.

با این حال، ایراداتی وجود دارد که پمپ بنزین مکانیکی هم از آن‌ها مبرا نیست. این معایب شامل موارد زیر هستند:

• سایش قطعات: اجزای پمپ سوخت مکانیکی می‌توانند در طول زمان ساییده شوند که منجر به کاهش کارایی آن‌ها می‌شود.
• سر و صدا: پمپ‌های سوخت مکانیکی به دلیل ارتعاشات ناشی از حرکت مکانیکی صداهای بلندی از خود تولید می‌کنند که می‌تواند باعث آزار راننده در حین رانندگی شود.
• نیاز تعمیر و نگهداری دوره‌ای: پمپ‌های سوخت مکانیکی نیاز به تعمیر و نگهداری دوره‌ای مکرر دارند. البته خوشبختانه با وجود شرکت‌هایی مثل آلفارومئو ایران که خدماتی مثل سرویس دوره‌ای خودرو را به بهترین شکل برایتان انجام می‌دهند، نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت.

پمپ سوخت فشار قوی
این پمپ‌ها اغلب در موتورهای احتراق برای تزریق مستقیم سوخت به داخل محفظه احتراق استفاده می‌شوند. این نوع پمپ‌ها در فشار بیش از 200 پاسکال کار می‌کنند و برای تحمل چنین فشار بالایی، محکم ساخته شده‌اند. سیستم پایه پمپ فشار قوی که شامل ریل‌های جریان، واحدهای اندازه‌گیری و واحدهای توزیع است، به پمپ کمک می‌کند تا سوخت را بدون هدر دادن یا سوخت‌رسانی بیش از حد به محفظه احتراق برساند.

علائم خرابی پمپ بنزین چیست؟

پس از اینکه فهمیدید انواع پمپ بنزین سوخت چیست، بهتر است با علائمی که یک پمپ به هنگام خرابی ممکن است از خودش بروز ‌دهد، آشنا شوید. هر کدام از موارد زیر می‌تواند نشانه خراب شدن این قطعه باشد:

سخت روشن شدن خودرو

با این‌که خودروی شما ممکن است به دلیل خرابی فیلتر سوخت، استارت، دینام یا باتری روشن نشود، اما اگر پمپ نتواند بنزین را از مخزن سوخت به موتور برساند هم خودرو روشن نمی‌شود. در چنین شرایطی، پمپ سوخت کافی را تامین نمی‌کند و روشن شدن خودرو را دشوار خواهد شد.

خاموش شدن موتور

اگر موتور مدام خاموش می‌شود و دماسنج خودرویتان هم دمای بالایی را نشان می‌دهد، احتمالا خرابی پمپ بنزین منجر به افزایش دما و خاموش شدن موتور می‌شود. در صورت خراب شدن پمپ، باید آن را تعویض کنید.

شنیدن سر و صدا از باک سوخت

اگر صدای بلندی از باک بنزین می‌شنوید، این یعنی پمپ بنزینتان خراب است. همچنین در صورت آلوده بودن سوخت یا عدم وجود بنزین کافی در مخزن، ممکن است پمپ دچار مشکل شود و سر و صدای زیادی ایجاد کند.

افزایش مصرف سوخت

اگر مصرف سوختتان نسبت به قبل افزایش داشته است، ممکن است پمپ بنزین مشکل داشته باشد. علت می‌تواند ناشی از درست باز نشدن سوپاپ پمپ و در نتیجه وارد شدن مقدار زیادی بنزین به موتور باشد. موتور معمولا در این شرایط، بنزین اضافی را ذخیره یا مصرف نمی‌کند.

وجود مشکل در فشارسنج

گیج فشار سوخت نشان می‌دهد که چه مقدار سوخت وارد موتور خودرو شده است. هر خودرو مقدار مشخصی بنزین دارد که از طریق پمپ به موتور تحویل داده می‌شود. اگر پمپ بنزین، سوخت کافی تامین نکند و ماشین شما روشن نشود، موتور خودرویتان آسیب می‌بیند یا از کار می‌افتد.

چگونه پمپ بنزین مناسب برای ماشین انتخاب کنیم؟

اگر پمپ بنزین خودرویتان دچار خرابی جدی و غیرقابل تعمیر شده است، باید به فکر تعویض آن باشید. سعی کنید پمپ بنزینی تهیه کنید که متناسب با توجه به نیازهای خودرویتان باشد. هنگام انتخاب بهتر است به نکات زیر دقت کنید:

• نوع پمپ باید متناسب با نوع خودروی شما باشد.
• شما باید پمپ بنزینی انتخاب کنید که فشار متناسب با ماشینتان تولید کند.
• ظرفیت پمپ هم باید با نیاز خودروی شما همخوانی داشته باشد.
• حتما پمپ بنزینی تهیه کنید که از مواد باکیفیت و مطابق با استانداردهای ایمنی ساخته شده باشد.

آلفارومئو ایران یکی از مجموعه‌های متخصص در ارائه انواع پمپ بنزین‌ها است که به شما در انتخاب مدل مناسب خودروی شما مشاوره می‌دهد. این شرکت تمام قطعات را به صورت پکیجی و کامل دارد. مثلا ست فیلترهای اورجینال آلفا رومئو متیو، یکی از قطعاتی است که شاید دسترسی به آن سخت باشد، اما این نمایندگی به راحتی آن را برایتان تهیه می‌کند.

چگونه پمپ بنزین را سالم نگه داریم
اگر نمی‌خواهید به ماشینتان آسیب برسد، باید حواستان به تمام قطعاتی که در سیستم سوخت‌رسانی و احتراق خودرو است، باشد زیرا تک‌تک اجزا با هم کار می‌کنند و به پمپ ربط دارند.
بنزین هنگامی که با پمپ‌های داخل باکی استفاده می‌شود، به عنوان خنک‌کننده عمل می‌کند. اگر به طور مکرر باک را خالی نگه دارید، باعث گرم شدن بیش از حد پمپتان می‌شوید. پس همیشه باکتان را پر نگه دارید.
فیلتر بنزین را هم طبق دستورالعمل و زمانی که سازنده خودرو توصیه کرده است، تعویض کنید. فشار ناخواسته در سیستم سوخت ممکن است به دلیل مسدود شدن فیلتر باشد.

در این مقاله از آلفارومئو ایران، به معرفی انواع پمپ بنزین‌ها و مزایا و معایب اصلی‌ترین مدل‌ها پرداختیم. همچنین در مورد علائم خرابی پمپ و روش‌های نگهداری بهتر از آن هم توضیح دادیم. اگر با وجود مراقبت‌های درست یا به سر رسیدن عمر مصرفی پمپ، زمان تعویض آن رسیده است، حتما این کار را سریعا انجام دهید زیرا به تعویق انداختن این کار، عواقب بدی برای موتور خودروی شما به همراه دارد.